Η κινητικότητα γύρω από το Κυπριακό έχει επανέλθει με αφορμή την επικείμενη σύγκληση της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Οι δυο πλευρές αναμένεται να καθίσουν ξανά στο τραπέζι με την προοπτική λύσης να φαίνεται πολύ μακριά, ειδικά από τη στιγμή που η Τουρκία μιλάει ανοιχτά για λύση δυο κρατών, σε αντίθεση με τα όσα διαπραγματεύονταν οι δυο πλευρές στο παρελθόν.
Τι είναι η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία;
Πρόκειται για το πλαίσιο λύσης στο οποίο έχουν συμφωνήσει από το 1977 με τις Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου Μακαρίου - Ντενκτάς η Ελληνοκυπριακή πλευρά με την Τουρκοκυπριακή και είναι η λύση που υιοθετούν τα ψηφίσματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αυτή την περίπτωση, οι βασικές εξουσίες (εξωτερική πολιτική και άμυνα, οικονομία) θα ασκούνται από την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση, ενώ το Κράτος θα έχει μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα και μια ιθαγένεια. Η δικοινοτικότητα σημαίνει πως οι δυο κοινότητες θα συμμετέχουν αποτελεσματικά στα όργανα και στις αποφάσεις της κεντρικής εξουσίας. Όμως η διζωνικότητα ορίζει πως η κάθε κοινότητα θα διοικείται αυτόνομα και θα καθορίζει μόνη της τα ζητήματα που την αφορούν στο εσωτερικό. Βάσει του Σχεδίου Αναν(2003) που αποτελεί την πιο συντονισμένη προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών για επίτευξη λύσης στο Κυπριακό ζήτημα, το νέο κράτος θα είχε δυο νομοθετικά σώματα: τη Γερουσία, που θα αριθμούσε 48 μέλη με ίσο αριθμό μελών από κάθε μια από τις δυο κοινότητες και τη Βουλήπου θα είχε 48 μέλη, εκ των οποίων τα 12 θα εκλέγονταν από την Τουρκοκυπριακή κοινότητα. Η εκτελεστική εξουσία θα ασκούνταν από ένα Προεδρικό Συμβούλιο έξι μελών και το Προεδρικό αξίωμα θα εναλλάσσονταν μεταξύ της ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής πλευράς κάθε 20 μήνες. Υπενθυμίζεται πως το Σχέδιο Ανάν απορρίφθηκε από την Ελληνοκυπριακή πλευρά σε ποσοστό 75% στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου του 2004, ενώ εγκρίθηκε από τους Τουρκοκυπρίους σε ποσοστό 65%.
Τι είναι η λύση των «δυο κρατών»
Τους τελευταίους μήνες η Άγκυρα μιλά ανοιχτά για την αποτυχία όλων των προηγούμενων λύσεων. Χαρακτηριστικές ήταν οι δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν στη διάρκεια της επίσκεψής του στην κατεχόμενη Κύπρο τον περασμένο Νοέμβριο: «Στην Κύπρο σήμερα, υπάρχουν δύο διαφορετικοί λαοί, δύο διαφορετικές δημοκρατικές τάξεις και δύο διαφορετικά κράτη», προσθέτοντας ότι αυτές οι δήθεν πραγματικότητες πρέπει να καθοδηγήσουν τις προσπάθειες με στόχο την επίτευξη μιας «λύσης».
Στην πραγματικότητα η λύση των «δυο κρατών» είναι η σταθερή επιδίωξη της Τουρκίας από τη δεκαετία του 1960 και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, στόχος που υπηρετήθηκε αρχικά με την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων το 1974. Η λύση των «δυο κρατών» παραβιάζει το διεθνές δίκαιο καθώς στην Κύπρο υπάρχει μόνο ένα νόμιμο κυρίαρχο κράτος που αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα, ενώ το κατεχόμενο της, η «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία. Στην ουσία πρόκειται για την «de jure» (κατά τον Νόμο) διχοτόμηση της Κύπρου, λύση που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από Αθήνα και Λευκωσία.
Η λύση αυτή έχει απορριφθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση (τόσο με δηλώσεις του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, όσο και του Ύπατου Εκπροσώπου για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Σάρλ Μισέλ). Υπενθυμίζεται πως η Κύπρος εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως πλήρες μέλος στο σύνολό της το 2003 και με ειδικό πρωτόκολλο έχει ανασταλεί η εφαρμογή του ενωσιακού κεκτημένου στο βόρειο τμήμα της, για όσο καιρό δηλαδή η κυβέρνηση της μόνης αναγνωρισμένης Κυπριακής δημοκρατίας, δεν μπορεί να ασκήσει κυριαρχία στο κατεχόμενο τμήμα της χώρας. Στην περίπτωση που επιτευχθεί η λύση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, θα ενταχθεί και το βόρειο τμήμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξυπακούεται πως στην περίπτωση της λύσης των «δυο κρατών» δεν υπάρχει περίπτωση ένταξης του βόρειου τμήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεύτερες Σκέψεις για την άτυπη Πενταμερή
Μετά τις δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων για τη λύση των δυο κρατών, στα γραφεία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών επικρατούν δεύτερες σκέψεις για την άμεση πραγματοποίηση της πενταμερούς διάσκεψης.
H κρίση της πανδημίας φρενάρει χρονικά την σύγκληση της διάσκεψης, αφού οι μετακινήσεις των εμπλεκομένων στη Νέα Υόρκη προϋποθέτουν καραντίνα 7 ημερών. Σε κάθε περίπτωση φαίνεται πως στην έδρα του Οργανισμού στη Νέα Υόρκη συζητούν πια ανοικτά τη χρονική μετάθεση της Διάσκεψης, κυρίως διότι το διαφαινόμενο ναυάγιό της μπορεί να εκτροχιάσει πλήρως όλη τη διαδικασία.
Δημοσίευση σχολίου