Προειδοποίηση: Αυτό το άρθρο περιέχει λεπτομέρειες σχετικά με κακοποίηση και ψυχικές ασθένειες.
Ναρκισσιστική κακοποίηση: Πως μπορείτε να αντιληφθείτε αν εσείς ή κάποιος κοντινός σας άνθρωπος είναι θύμα ναρκισσιστικής κακοποίησης; Η κακοποίηση, που προέρχεται από ναρκισσιστή ή άνθρωπο με ψυχική ασθένεια, είναι συχνά “αόρατη”.
Όσοι υποφέρουν από κακοποίηση στα χέρια ενός ναρκισσιστή, μπορεί να αντιμετωπίζουν καταστροφικές συνέπειες στη ψυχολογία τους. Απώλεια αυτοεκτίμησης, απώλεια ταυτότητας και, μερικές φορές, κατάθλιψη και αυτοκτονικότητα. Η ψυχολογική αυτή κακοποίηση επέρχεται τόσο αργά και υποσυνείδητα, όπου πολλές φορές δεν ανιχνεύεται και αγνοείται.
Ο εντοπισμός ενός ναρκισσιστή και των καταχρηστικών τρόπων τους δεν είναι εύκολο. Η Διαταραχή Ναρκισσιστικής Προσωπικότητας (Narcissistic Personality Disorder) είναι μια κατάσταση που μπορεί να διαγνωστεί. Σύμφωνα με την Tanya Gaum, Αναπληρωτή Θεραπευτή Γάμου και Οικογένειας και συνιδρυτής της Συμμαχίας Συνειδητοποίησης Ναρκισσιστικής Κατάχρησης, η ΔΝΠ «καθοδηγείται από το συμφέρον, την επιθυμία για εξουσία και έλεγχο και την αποφυγή δυσάρεστων συναισθημάτων και προσωπικής ευθύνης».
Το ναρκισσιστικό άτομο παλεύει με τη συναισθηματική ρύθμιση και έχει πολύ χαμηλή ανοχή για τον δικό του συναισθηματικό κόσμο. Οι προσπάθειές τους να αποφύγουν να αντιμετωπίσουν τα δικά τους συναισθήματά, εκδηλώνονται ως έμμεση επίθεση και χειραγώγηση των άλλων, συχνά με τρομερά καταχρηστικούς τρόπους.
Τα σημάδια της ναρκισσιστικής κακοποίησης
Ακολουθούν μερικά από τα σημάδια και οι τύποι ατόμων τους οποίους στοχεύουν:
1. Λεκτική κακοποίηση:
Οι ναρκισσιστές είναι στην πραγματικότητα αρκετά αρεστοί στον κοινωνικό τους περίγυρο. Τους αρέσει η προσοχή και ξέρουν πώς να σας δώσουν αντίστοιχη προσοχή για να σας κάνουν να νιώσετε ξεχωριστοί. Σύμφωνα με την Tanya Gaum, «ένα ναρκισσιστικό άτομο… θα εμφανίζεται συχνά μεγαλοπρεπές με υψηλή γοητεία και χάρισμα».
Όμως, η γοητευτική προσωπικότητα ενός ναρκισσιστή συνήθως κρύβει μια ύπουλη τάση για λεκτική κακοποίηση. Ντροπιάζουν, εκφοβίζουν, υποτιμούν, απειλούν και επικρίνουν. Και συχνά, αυτή η λεκτική κακοποίηση μπορεί να κλιμακωθεί σε συχνότητα και ένταση.
Χρησιμοποιούν λεκτική κακοποίηση για να εκφοβίσουν και να μειώσουν τους άλλους προκειμένου να αποδειχθούν οι ίδιοι ανώτεροι. «Όλες οι ποικιλίες του ναρκισσισμού, από τη μυστική έως την κακοήθη, συνοδεύονται συνήθως από τον ανταγωνισμό και την έλλειψη ενσυναίσθησης», τονίζει η Tanya.
2. Συναισθηματικός χειρισμός
Να θυμάστε πώς οι ναρκισσιστές προσπαθούν να μεταθέσουν σε άλλους κάθε ευθύνη και να αποφύγουν τα συναισθήματά τους. Οι κύριοι “μηχανισμοί” που τους επιτρέπουν κάτι τέτοιο είναι η χειραγώγηση και ο συναισθηματικός χειρισμός.
Χρησιμοποιούν συχνά τη «γοητεία» τους για χειρισμό. «Ο ναρκισσιστής προσποιείται την ανησυχία για τους άλλους, ξεγελώντας τους ότι νοιάζεται πραγματικά για εκείνους. Πολλές φορές θα επιτεθούν συναισθηματικά στη λογική σου προκειμένου να σε ελέγξουν καλύτερα», λέει η Tanya.
Το να κάνεις κάποιον να αμφισβητεί τη δική του μνήμη, τη λογική του και τη συμπεριφορά του είναι όλα αποτελεσματικά μέσα για την ενδυνάμωση της αμφιβολίας. Χρησιμοποιούν τον συναισθηματικό χειρισμό για να σας οδηγήσουν να πάρετε εσείς τις αποφάσεις που ο ίδιος θέλει. Οπότε, δεν μπορείτε ποτέ να τους θεωρήσετε “υπεύθυνους”, καθώς η απόφαση ήταν “δική” σας.
Και πάλι, αυτές είναι μέθοδοι αυτοπροστασίας. Προσπάθειες ναρκισσιστών να υπονομεύσουν τα συναισθήματα των άλλων για να αισθάνονται καλύτερα με τον εαυτό τους.
3. Ψέματα
Φυσικά ένας ναρκισσιστής έχει την τάση να λέει ψέματα. Πώς αλλιώς θα μπορούσε να χειραγωγεί και να χειριστεί χωρίς να διεστραβλώσει την αλήθεια; Αλλά δεν είναι μόνο μερικά αθώα ψέματα. Είναι εκείνο το επίμονο, παθολογικό ψέμα, για να αποφύγει να αναλάβει την ευθύνη για τις πράξεις του.
Χρησιμοποιούν ψέματα για να διατηρήσουν την εξουσία τους σε μία σχέση. Ψεύδονται για να κερδίσουν περισσότερο θαυμασμό από τους άλλους, κάτι που είναι σχεδόν εκστασιακό για τους ίδιους.
Οι ναρκισσιστές ψεύδονται ακόμη και για να προστατεύσουν τα εύθραυστα εγώ τους. «Ενώ οι συμπεριφορές που συνιστούν ναρκισσιστική κακοποίηση φαίνεται να παρακινούνται από την επιθυμία να βλάψουν, να υποβαθμίσουν και να αποσταθεροποιήσουν τον στόχο της κακοποίησης… η κύρια εστίαση του κακοποιητή είναι στον εαυτό τους και στην απεγνωσμένη ανάγκη τους να αποφύγουν να ασχοληθούν με τα δικά τους επώδυνα συναισθήματα», εξηγεί. Tanya.
Οι ναρκισσιστές δεν θέλουν να έχουν αυτογνωσία – δεν έχουν καμία επιθυμία να μάθουν από τα λάθη τους και να εξελιχθούν. Έτσι λένε στον εαυτό τους ότι αυτό που τους συμβαίνει και το πώς αντιμετωπίζουν τους άλλους δεν είναι δικό τους λάθος. Και χρησιμοποιούν τα ψέματα προκειμένου να μετατοπίσουν την ευθύνη σε κάποιον άλλον, ο οποίος συχνά θα γίνει ένα μόνιμο θύμα της κακοποιητικής του συμπεριφοράς.
4. Παραμέληση και αδιαφορία
Οι ναρκισσιστές χρησιμοποιούν την αγάπη, τα χρήματα, το σεξ και την επικοινωνία για να πάρουν αυτό που θέλουν. Και επειδή είναι τόσο επικεντρωμένοι στα δικά τους συναισθήματα και ανάγκες, αγνοούν τους άλλους. Δυστυχώς, αυτή η παραμέληση είναι ιδιαίτερα συχνή για παιδιά με ναρκισσιστικούς γονείς. Των οποίων η συναισθηματική παραμέληση μπορεί να δημιουργήσει ναρκισσιστική συμπεριφορά ακόμη και στα παιδιά! Διότι εάν οι συναισθηματικές τους ανάγκες δεν ικανοποιούνταν ως παιδί, μπορεί να μεγαλώσουν για να γίνουν ναρκισσιστές που εστιάζουν μόνο στις δικές τους ανάγκες.
Η Tanya το έχει δει από πρώτο χέρι και εξηγεί: «Ένα άτομο θα μπορούσε ενδεχομένως να αναπτύξει ναρκισσιστικά γνωρίσματα εάν μεγαλώσει μέσα σε ένα ναρκισσιστικό οικογενειακό περιβάλλον όπου ένας γονέας είναι αδιάφορος για τα συναισθήματα και τις ανάγκες του.”
5. Έλεγχος
Σύμφωνα με την Tanya, «η ναρκισσιστική κακοποίηση αφορά την εξουσία και τον έλεγχο», η οποία «μπορεί να είναι λεκτική, συναισθηματική, ψυχολογική, οικονομική, σεξουαλική ή/και σωματική».
Συχνά, ένας ναρκισσιστής υποφέρει από το να αισθάνεται ότι δεν ελέγχει τη ζωή του. Οπότε, αντ’ αυτού, προσπαθεί να ελέγξει τους ανθρώπους τριγύρω του. Και αυτός ο έλεγχος επιστρέφει στην αυτοεκτίμηση και το εγώ του. Είναι «μια άμυνα ενάντια στην ανασφάλεια που νιώθουν για τη ζωή τους».
6. Ψεύτικη αγάπη και απομόνωση
Ας μην ξεχνάμε ότι αν και ο ναρκισσιστής μπορεί να κακοποιήσει προφορικά, μπορεί επίσης να είναι γοητευτικός και στοργικός. Και θέλει οι άνθρωποι να τον αγαπούν και να τον λατρεύουν.
Έτσι, πλημμυρίζουν τους ανθρώπους γύρω τους με “αγάπη” και “στοργή” και μεγάλες χειρονομίες αγάπης – που ονομάζονται “Love Bombing“. Αυτό τους βοηθά να προσελκύσουν άλλους ανθρώπους, δημιουργώντας μια αίσθηση προσκόλλησης και εξάρτησης.
«Αυτή η εξαρτημένη σχέση με τον ναρκισσιστή, ο οποίος στοχευμένα προσφέρει ψεύτικη αγάπη για να “εθιστεί” ο σύντροφός του, είναι εξαιρετικά τοξική! Ο σύντροφος ή ο σύζυγος του ναρκισσιστή μπορεί κυριολεκτικά να εθιστεί στην αύξηση της σεροτονίνης, της ωκυτοκίνης, της ντοπαμίνης και της αδρεναλίνης που συμβαίνει όταν ο ναρκισσιστής τον “βομβαρδίζει με αγάπη” μετά από μια περίοδο κακοποίησης», εξηγεί η Τάνια.
Δίνοντας στα θύματά τους αγάπη, στοργή και υποτιθέμενη κατανόηση, οι ναρκισσιστές καταφέρνουν να συνεχίσουν την χειραγώγησή τους επ’ αορίστου. Ενώ, τα θύματα, αν και δέχονται κακοποιητικές συμπεριφορές, ελπίζουν ότι ο ναρκισσιστής θα επιστρέψει στη γλυκιά εκδοχή του εαυτού τους. Το στάδιο εξιδανίκευσης και “βομβαρδισμού αγάπης” γίνεται εθιστικό “ναρκωτικό”. Η ελπίδα του θύματος για περισσότερη αγάπη καλύπτει τον πόνο από την κακοποίηση που δέχεται.
Επιπλέον, ο “βομβαρδισμός αγάπης” τροφοδοτεί το εγώ του ναρκισσιστή. Διατηρεί την ψεύτικη εικόνα του εαυτού του ως κάποιος που είναι καλός και ευγενικός. Είναι επίσης μια αποτελεσματική τακτική χειραγώγησης – ένας τρόπος για να διατηρηθεί ο έλεγχος.
Η ναρκισσιστική αυτή συμπεριφορά αποκόπτει, επίσης, τα θύματά τους από τους άλλους φίλους και την οικογένειά τους. Καθώς, σύμφωνα με την Tanya, «η συναισθηματική αποσταθεροποίηση, ο φόβος και η αμφιβολία… μπορεί να κάνει το θύμα να υποχωρήσει και να αποδεσμευτεί από φίλους, οικογένεια και συναδέλφους. Προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη απομόνωση από την πραγματικότητα και την διαίσθησή τους».
7. Οι ναρκισσιστές στοχεύουν συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων
Oι ναρκισσιστές στοχεύουν συγκεκριμένα σε ορισμένες προσωπικότητες που είναι πιο ευαίσθητες στην κακοποίηση. Σύμφωνα με την Tanya, «Οι σχέσεις για τους ναρκισσιστές είναι ένα είδος συναλλαγής. Το οποίο σημαίνει ότι ο ναρκισσιστής θα επενδύσει μόνο σε κάποιον που έχει κάτι που μπορεί να εκμεταλλευτεί για δικό τους προσωπικό όφελος».
Οι ναρκισσιστικοί άνθρωποι προσελκύονται σε όσους δείχνουν κατανόηση, επειδή είναι πιθανότερο να τους τυλίξουν με τη “συμπόνια” τους. Κυρίως, οι ναρκισσιστές προσελκύουν και προσελκύονται από την ενσυναίσθηση. Θέλουν τα θύματά τους να είναι υποστηρικτικοί. Οι ίδιοι κατηγορούν τις αποτυχίες τους σε εξωτερικούς παράγοντες ή στην παιδική τους ηλικία. Και έτσι προσπαθούν να κερδίσουν τη συμπάθεια και τον οίκτο των θυμάτων τους.
Και οι άνθρωποι που δείχνουν κατανόηση είναι οι τέλειοι στόχοι! Διότι θα “μπουν στη θέση” του ναρκισσιστή, θα απορροφήσουν όλη την κακοποίηση και θα κατηγορήσουν τον εαυτό τους, όπως ακριβώς θέλουν οι ναρκισσιστές. «Οι ναρκισσιστικοί άνθρωποι προσελκύονται από εκείνους που είναι συμπαθητικοί, καλοί, γενναιόδωροι, ευχάριστοι και συγχωρούν, επειδή αυτά είναι τα είδη ανθρώπων που είναι πιο πιθανό να γίνουν θύματά τους», λέει η Tanya.
Η ναρκισσιστική κακοποίηση μπορεί να έχει πολλές μορφές. Μπορεί να είναι φαίνεται με μια απλή ματιά ή μπορεί να είναι και “αόρατη”. Μπορεί να μην διαγνωστεί. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι εκεί. Και η αποσύνδεση από την κακοποίηση ενός ναρκισσιστή είναι μια ολόκληρη διαδικασία από μόνη της. Και μπορεί να απαιτεί θεραπεία και ομάδες υποστήριξης!
gemmaco.gr
Δημοσίευση σχολίου